Ouderschapsplan

Heeft u kinderen en gaat u scheiden dan verplicht de "Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding" van maart 2009 u een ouderschapsplan op te stellen.

De verplichting tot het opstellen van een ouderschapsplan geldt:

voor ouders die willen scheiden,
een geregistreerd partnerschap beëindigen,
scheiden van tafel en bed of
die gezamenlijk het gezag hebben over de kinderen en uit elkaar gaan.

Wat is het doel van een ouderschapsplan?

Het doel van het ouderschapsplan is dat ouders zich gezamenlijk verantwoordelijk (blijven) voelen voor de verzorging, opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen, voor, tijdens en na de scheiding.

Door het maken van een ouderschapsplan moeten ouders al in een vroeg stadium van de echtscheiding stil staan bij de gevolgen voor hun kinderen. Zij worden gedwongen na te denken op welke wijze zij hun taak als ouders willen invullen in de periode na de echtscheiding. Dit kan erg lastig zijn, vooral als er nog veel emoties meespelen. De mediator helpt de ouders hiermee. De ervaring leert dat door duidelijke afspraken over de kinderen te maken, problemen en conflicten in de toekomst worden voorkomen.

Wat moet er minimaal in een ouderschapsplan staan?

Ouders mogen zelf bepalen welke onderlinge afspraken ze in het ouderschapsplan opnemen.

De wet stelt wel enkele minimumeisen aan de inhoud. Een ouderschapsplan moet in ieder geval afspraken over de volgende onderwerpen bevatten:

hoe ouders de zorg- en opvoedingstaken verdelen
hoe ouders de verplichting tot omgang met de kinderen regelen
hoe ouders elkaar informeren en raadplegen over belangrijke onderwerpen met betrekking tot de kinderen
hoe ouders de kosten van de verzorging en opvoeding van de kinderen verdelen (kinderalimentatie)

Het is daarnaast mogelijk om over allerlei andere onderwerpen afspraken te maken. Denk aan bepaalde regels (bedtijden, huiswerk), de hoogte van het zakgeld en behandeling van de kinderen bij ziekte.

De ervaring leert dat hoe duidelijker, gedetailleerder en concreter het ouderschapsplan is opgesteld, hoe minder misverstanden en conflicten er tussen ouders ontstaan. De ouders weten dan wat er van hen over en weer verwacht wordt. Dit geeft ook een gevoel van rust en veiligheid aan de kinderen.

Wat is gezag?

Per 1 januari 1998 is de hoofdregel dat de ouders na de scheiding het gezamenlijk ouderlijk gezag houden. Tenzij zij beiden verzoeken, of één van hen verzoekt, in het belang van het kind te bepalen dat het ouderlijk gezag aan één van de ouders toekomt. De bedoeling hiervan is dat de verantwoordelijkheid voor opvoeding en verzorging van de kinderen, die de ouders tijdens het huwelijk gezamenlijk hadden, na het huwelijk blijft voortbestaan.

Horen van kinderen en wat is een Kindverklaring?

Kinderen hebben bij een echtscheiding zelf ook een stem. Volgens de wet moet de rechter kinderen horen vanaf hun 12e jaar. Kinderen mogen zelf bepalen of ze dat wel of niet willen. De rechter vraagt zaken zoals; Bij welke ouder wil je wonen? Ben je het eens met de omgangsregeling die jullie hebben afgesproken in het ouderschapsplan? Zijn er andere zaken die besproken moeten worden over de echtscheiding?

Als een kind het moeilijk vindt om met de rechter te praten kan hij/zij ook een brief sturen aan de rechtbank waarin de mening van het kind naar voren komt. Die brief kan het kind zelf opstellen, maar het kan ook door het invullen van een formulier. Dat formulier heet de kindverklaring.

Ook kinderen die jonger dan 12 jaar zijn kunnen een brief sturen aan de rechter. In bepaalde gevallen kunnen zij ook gehoord worden.

Hier treft u een voorbeeld aan van een "Kindverklaring". U kunt deze door uw kind laten invullen. De verklaring wordt door de advocaat toegevoegd aan de stukken die naar de rechtbank gaan.

Co-ouderschap

Co-ouderschap gaat een stuk verder dan gezamenlijk gezag. Co-ouderschap betekent voor beide ouders een betrokkenheid bij het dagelijkse leven van de kinderen. Co-ouderschap is het samen opvoeden van kinderen door beide ouders, die niet samenwonen. Zij moeten compromissen kunnen sluiten over zaken als de verdeling van tijd, kosten, schoolkeuze, operaties, vakanties enzovoort en deze afspraken ook nakomen.

Co-ouderschap is niet in de wet geregeld. U spreekt zelf af hoe u dit doet. Maak in elk geval deze afspraken:

Verdeel de zorg- en opvoedtaken gelijk. Dat betekent dat uw kinderen (ongeveer) evenveel bij elke ouder wonen. Bijvoorbeeld bij beide de helft van de week. Of een week bij de ene ouder en een week bij de andere ouder. Hoe u dit verdeelt, hangt af van uw eigen wensen.
Draag samen de kosten voor de opvoeding.
Werk samen. Houd rekening met de kinderen en met elkaar. Spreek ook af op welke manier u informatie over de kinderen met elkaar deelt.

Leg uw afspraken over co-ouderschap vast in het ouderschapsplan. Dit doet u samen met de andere ouder. Zet beiden uw handtekening onder het plan.

Wie krijgt de kinderbijslag bij co-ouderschap?

De ouder bij wie uw kind is ingeschreven krijgt de kinderbijslag. Deze ouder kan ook kindgebonden budget aanvragen. De Sociale Verzekeringsbank kan de kinderbijslag verdelen bij co-ouderschap. Het kindgebonden budget van de Belastingdienst kunt u niet verdelen bij een co-ouderschap.

Heeft u twee of meer kinderen? Dan kunt u allebei kindgebonden budget krijgen. U moet dan elk voor een ander kind kinderbijslag aanvragen bij de SVB. Daarna vraagt u beiden kindgebonden budget aan bij de Belastingdienst.

Hoe moet een kind bij het ouderschapsplan betrokken worden?

De wet bepaalt dat kinderen door hun ouders betrokken moeten worden bij het opstellen van het ouderschapsplan en dat in het verzoekschrift tot echtscheiding vermeld moet worden op welke manier de ouders dit gedaan hebben.

De kinderen moeten bij het ouderschapsplan betrokken worden op een manier die bij hun leeftijd past. Met een kind van acht jaar wordt natuurlijk op een andere manier gesproken over het ouderschapsplan dan met een puber van vijftien jaar. Hoewel kinderen bij het ouderschapsplan betrokken moeten worden en hun mening telt, zijn het uiteindelijk de ouders die beslissen. Dit voorkomt dat een kind tussen beide ouders moet kiezen.

Indien nodig en/of gewenst kan een gesprek met de kinderen over hun wensen en belangen door de mediator plaatsvinden.

Afdwingbaarheid Ouderschapsplan

Een getekend ouderschapsplan is een overeenkomst tussen de ouders. Deze is afdwingbaar als deze is bekrachtigd door een rechter of een notaris. U bent dan in het bezit van een beschikking van een rechtbank of een notariële akte. Dit kunt u meteen tijdens de scheiding regelen of op het moment dat het noodzakelijk is. Vaak is het ouderschapsplan naast het echtscheidingsconvenant onderdeel van het verzoekschrift voor echtscheiding en dus onderdeel van de echtscheidingsbeschikking van de rechtbank.

Wordt bijvoorbeeld niet of onvoldoende kinderalimentatie betaald, dan kan de ouder die recht heeft op deze alimentatie direct naar het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) of de deurwaarder stappen om de achterstallige kinderalimentatie te innen. Het LBIO werkt alleen met een beschikking van de rechtbank.